Trong quá trình vận hành, các hệ thống làm lạnh như bình ngưng điều hòa không khí trung tâm, máy làm lạnh và bộ trao đổi nhiệt thường bị đóng cặn do tác động của nước, không khí và tạp chất. Các lớp cặn bẩn này làm giảm hiệu suất truyền nhiệt, gây tốn kém điện năng và có thể dẫn đến hỏng hóc hệ thống. Vì vậy, tẩy cặn hóa chất là một trong những cách vệ sinh bình ngưng điều hòa, giúp duy trì hiệu suất hoạt động của thiết bị.
Bài viết liên quan: Các phương pháp vệ sinh bình ngưng chiller
1. Nguyên nhân hình thành cặn bẩn trong hệ thống làm lạnh
Cặn bẩn trong các hệ thống làm lạnh có thể đến từ nhiều nguồn khác nhau:
- Cặn khoáng: Do các khoáng chất trong nước lắng đọng, tạo thành lớp vôi bám trên bề mặt thiết bị.
- Cặn hữu cơ: Tảo, vi khuẩn và các hợp chất hữu cơ có trong nước có thể tích tụ và tạo thành màng sinh học.
- Gỉ sét: Hình thành do quá trình oxy hóa kim loại, đặc biệt trong các hệ thống làm lạnh có ống kim loại.
- Cặn dầu mỡ: Xuất hiện do dầu bôi trơn hoặc tạp chất từ quá trình vận hành.
2. Cách vệ sinh bình ngưng điều hòa
Để vệ sinh bình ngưng điều hòa và bộ trao đổi nhiệt, phương pháp tẩy cặn bằng hóa chất là một lựa chọn phổ biến và hiệu quả. Quá trình này sử dụng dung dịch tẩy cặn axit yếu đã chuẩn bị sẵn để loại bỏ lớp cặn bẩn bám trên bề mặt ống ngưng tụ và cải thiện hiệu suất truyền nhiệt.
2.1 Quy trình tẩy cặn bằng hóa chất
Quy trình vệ sinh bình ngưng điều hòa bao gồm các bước sau:
Bước 1: Chuẩn bị dung dịch tẩy cặn
- Chọn loại hóa chất tẩy cặn phù hợp, thường là các axit yếu như axit citric, axit phosphoric hoặc axit sulfamic để tránh ăn mòn kim loại.
- Pha dung dịch tẩy cặn trong bể chứa theo tỷ lệ thích hợp.
- Kiểm tra nồng độ pH của dung dịch để đảm bảo hiệu quả tẩy cặn mà không gây hại cho hệ thống.
Bước 2: Tuần hoàn dung dịch tẩy cặn
- Kết nối bơm tẩy cặn với hệ thống làm lạnh.
- Khởi động bơm để dung dịch tẩy cặn lưu thông qua ống ngưng tụ của bình ngưng.
- Quá trình này kéo dài từ 2 đến 4 giờ, tùy vào mức độ cặn bẩn.
Bước 3: Sục rửa bằng nước sạch
- Sau khi hoàn tất quá trình tẩy cặn, dừng bơm và xả toàn bộ dung dịch tẩy cặn ra khỏi hệ thống.
- Dùng nước sạch rửa lại nhiều lần để loại bỏ hoàn toàn hóa chất còn sót lại.
- Kiểm tra độ pH của nước rửa để đảm bảo không còn dư lượng axit trong hệ thống.
Bước 4: Làm sạch cơ học bổ trợ
- Trong trường hợp có cặn cứng bám chặt, có thể sử dụng máy nổ khí hoặc chổi chuyên dụng để làm sạch thành ống của bình ngưng lần thứ hai.
3. Lợi ích của việc tẩy cặn hóa chất khi vệ sinh bình ngưng điều hòa
3.1 Cải thiện hiệu suất truyền nhiệt
Khi bề mặt trao đổi nhiệt bị cặn bẩn che phủ, khả năng truyền nhiệt giảm đáng kể. Tẩy cặn giúp khôi phục hiệu suất truyền nhiệt, đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định.
3.2 Tiết kiệm năng lượng
Lớp cặn dày làm tăng điện trở nhiệt, khiến máy nén phải làm việc nhiều hơn để duy trì nhiệt độ mong muốn. Điều này làm tăng mức tiêu thụ điện năng. Việc làm sạch định kỳ giúp giảm tiêu hao năng lượng và tiết kiệm chi phí vận hành.
3.3 Kéo dài tuổi thọ thiết bị
Cặn bẩn có thể gây tắc nghẽn, làm ăn mòn kim loại và ảnh hưởng đến tuổi thọ thiết bị. Tẩy cặn định kỳ giúp bảo vệ và kéo dài thời gian sử dụng của hệ thống.
3.4 Giảm nguy cơ hỏng hóc và chi phí bảo trì
Việc bảo dưỡng và làm sạch hệ thống định kỳ giúp phát hiện sớm các vấn đề và ngăn ngừa sự cố nghiêm trọng, giảm chi phí sửa chữa.
4. Các phương pháp vệ sinh bình ngưng điều hòa khác
Ngoài việc sử dụng hóa chất để tẩy cặn, có thể áp dụng các phương pháp vệ sinh bình ngưng điều hòa khác để tăng hiệu quả. Những phương pháp này giúp loại bỏ các lớp cặn cứng đầu mà hóa chất có thể không làm sạch hoàn toàn, đồng thời bảo vệ bề mặt kim loại của thiết bị.
4.1 Sử dụng máy làm sạch ống trao đổi nhiệt
Máy làm sạch ống trao đổi nhiệt là thiết bị chuyên dụng giúp loại bỏ cặn bẩn cứng đầu bên trong hệ thống ống dẫn mà hóa chất khó xử lý triệt để. Máy này hoạt động bằng cách sử dụng đầu khoan hoặc chổi chà để cạo và đánh bay lớp cặn bám.
Cách thức hoạt động:
- Máy có một đầu khoan hoặc bàn chải được gắn vào động cơ quay với tốc độ cao.
- Đầu khoan/chải được đưa vào trong ống của bộ trao đổi nhiệt, bình ngưng hoặc máy làm lạnh.
- Khi máy hoạt động, đầu khoan/chải ma sát trực tiếp với bề mặt ống. Nó sẽ giúp đánh bật lớp cặn cứng như vôi hóa, gỉ sét, tảo hoặc cặn hữu cơ.
- Sau quá trình chà rửa, hệ thống sẽ được súc rửa bằng nước sạch để loại bỏ hoàn toàn cặn bẩn vừa bong ra.
Ưu điểm:
- Loại bỏ hiệu quả cặn bẩn cứng đầu mà hóa chất không thể xử lý.
- Phù hợp với các hệ thống có đường ống dài và khó tiếp cận.
- Giúp tăng hiệu suất truyền nhiệt nhanh chóng mà không cần sử dụng nhiều hóa chất.
Nhược điểm:
- Yêu cầu nhân viên kỹ thuật có chuyên môn để vận hành thiết bị.
- Nếu không thực hiện đúng cách, có thể gây mòn hoặc hỏng hóc ống dẫn.
4.2 Sử dụng phương pháp làm sạch cơ học
Làm sạch cơ học là phương pháp vệ sinh bình ngưng điều hòa phổ biến giúp loại bỏ cặn bẩn bằng các công cụ đơn giản như bàn chải, que chà hoặc hệ thống phun nước áp lực cao.
Cách thức hoạt động:
- Dùng bàn chải hoặc que chà: Kỹ thuật viên sẽ sử dụng bàn chải cứng hoặc que chà chuyên dụng để cạo sạch lớp cặn bám trên bề mặt kim loại. Đặc biệt là các bộ phận có thể tiếp cận bằng tay.
- Phun nước áp lực cao: Hệ thống phun nước với áp suất mạnh (thường trên 100 bar) được sử dụng để đánh bay lớp cặn bám bên trong các ống dẫn và bề mặt bộ trao đổi nhiệt.
Ưu điểm:
- Phương pháp vệ sinh bình ngưng điều hòa đơn giản, không yêu cầu hóa chất đặc biệt.
- Hiệu quả đối với cặn bẩn mềm hoặc cặn mới hình thành.
- An toàn cho hệ thống nếu sử dụng đúng áp suất và công cụ phù hợp.
Nhược điểm:
- Không hiệu quả đối với cặn bẩn cứng đầu như vôi hóa lâu năm.
- Cần sự can thiệp trực tiếp của kỹ thuật viên, mất nhiều thời gian với hệ thống lớn.
5. Kết luận
Tẩy cặn bằng hóa chất là phương pháp hiệu quả để duy trì hiệu suất hoạt động của bình ngưng, máy làm lạnh và bộ trao đổi nhiệt. Thực hiện vệ sinh bình ngưng điều hòa định kỳ giúp tiết kiệm năng lượng. Giúp giảm chi phí bảo trì và kéo dài tuổi thọ thiết bị. Bên cạnh đó, kết hợp với các phương pháp khác sẽ nâng cao hiệu quả. Như vậy sẽ đảm bảo hệ thống làm lạnh hoạt động ổn định và bền bỉ.
